Deep web ve Dark web nedir? Nasıl çalışır? Nasıl erişilir?
Dünya nüfusunun %40’ i internet’i günlük hayatlarının bir parçası olarak etkin bir biçimde, kullanmaktadır. Gerek haber, gerek iletişim, gerek alışveriş vb. günlük olarak gerçekleştirdiğimiz eylemlerin birçoğunu, artık internet sayesinde sanal dünyadan gerçekleştirme olanağına sahibiz. Bunun temelinde yatan gerçeğe baktığımızda görmekteyiz ki, bilgisayar teknolojisi 90’lı yılların başından bu yana akıl almaz bir hızla gelişmekte olup, temel bilgisayar bileşenleri “işlemciler, geçici bellekler, veri depolama üniteleri vb.” performans bakımından hiperbolik ivmelerle gelişirken, kapladıkları alanlar ise nanometrik boyutlara düşmüştür. İnternet bağlantı hızları son derece yüksek hızlara kavuşmuş, düşen paket fiyatları ve internetin kurumsal, sosyal, ticari alanlarda yoğun bir kullanım oranına kavuşması internet kullanımını yaygınlaştıran temel unsurlar olagelmişlerdir. İnternet artık bizler için soluduğumuz havadan, içtiğimiz sudan, vb. temel ihtiyaçlarımızdan farksız bir hale gelmiştir. Günümüzde masaüstü ve dizüstü bilgisayarlardan da öte bir mobiliteye sahip olan tablet bilgisayarlar ve akıllı telefonlar sayesinde, internetin temel işlevini oluşturan felsefe, “İnsanlar arasında, özgür, kesintisiz, konumdan bağımsız, sınırsız bilgi paylaşımını sağlamak” şeklinde açıklayabiliriz. Buraya kadar herşey çok güzel. Evet, bu fikir kulağa hoş geliyor. İnternet, içerisinde barındırdığı sayısız avantajla hayatlarımıza olumlu katma değerler katıyor. Ancak, internet için bile madalyonun öteki yüzü mevcuttur. İnsanların hizmetine girmiş tüm pozitif bilimsel araçlar gibi internet teknolojisi de kötü amaçlara hizmet eden bir araca dönüştürülebilir; Dinamiti bulan insanın, yer şekillerine biçim verip, insanlar arası ulaşımı kolaylaştırma hayalinin, kötü niyetli insanlar tarafından savaşlarda, sabotajlarda insanları yok etmeye yönelik bir araç olarak kullanılması gibi. Nükleer fizikteki gelişmelere katkı yapan insanların hayali olan; Ucuz, güvenilir, çevreci, uzun ömürlü enerji üreterek insanoğlunun hayatına pozitif katkılar sağlamak fikrinin alınıp, ikinci dünya savaşında, Japonya ’nın Hiroşima ve Nagazaki şehirlerindeki meydana gelen korkunç kitlesel kıyımlara neden olan, ölüm makinesi haline getirilmesi gibi. Tüm ses getiren, insanlığa kayda değer katkılarda bulunan icatlar gibi, internet de, kötü niyetli insanlara hizmet eden bir araç haline getirilebilir, başka bir kimliğe büründürülüp, toplumsal ve bireysel bazda ciddi tehdit unsuru oluşturabilecek bir şekile sokulabilir.
Son zamanlarda sıklıkla duyduğumuz “Deep web” yada “Dark web” gibi tabirler; Gizemli, heyecan duygusunu körükleyen konular olarak pek çoğumuzun ilgisini üzerlerinde toplamış fenomenlerdir. İnternetin karanlık yüzü olarak adlandırılan “Deep web”, daha doğrusu “Dark web” nedir? Nelerden oluşmaktadır? Ne kadar tehlikelidir? Giriş nasıl yapılır? vb. sorularımıza ilerleyen satırlarda cevap bulacağız.
Hepimizin bildiği yüzeysel internetle başlayalım
Yüzeysel internet, ve onu oluşturan içerik, herhangi bir arama motorunda arattığımızda karşımıza çıkan, aramayı yaptığımız arama motoru tarafından onaylanmış ve o arama motorunun, arama sonuçlarında çıkacak şekilde, arama motorunca endekslenmiş genel internetin içeriklerini oluşturan, herhangi bir sakıncalı içerik bulundurmayan web sitelerinin olduğu internet sayfalarıdır.
Yüzeysel internetin ne şekilde çalıştığına tanık olmak aslında, internet kullanıcısı olan herkesin yaptığı basit bir eylemdir. Yüzeysel internette arama motorlarına, ulaşmak istediğimiz içerikle ilgili bir anahtar kelime yazdığımızda, arama motorlarının ön plana getirdikleri içeriklerin hepsi yüzeysel internet’ in parçalarıdır. Google’ da yada Bing’te veya herhangi bir arama motorunda (Sorbiona, Maç sonuçları, Burçlar…) kelimeler yazdığımızda ulaştığımız web içerikleri internetin yüzeysel içeriklerine birer örnektir.
Burası hepimizin alışık olduğu, günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş yüzeysel web sitelerinin bulunduğu tanıdığımız, bildiğimiz, çoğu zaman için internet’ i kullanmamızın asıl amacını oluşturan internet içeriklerinin bulunduğu, yüzeysel web olarak adlandırabileceğimiz “Bildiğimiz internet”. Peki daha derinlerde neler yatıyor?
Daha derinlerde yatan sıradışı içerikler
Deep web’i, yüzeysel internet’ten ayıran esas nokta, deep web’ te bulunan içeriklerin, yüzeysel internette’ki web siteleri gibi arama motorlarınca erişilemez oldukları gerçeğidir. Dark web diye tabir edebileceğimiz içeriklere sahip web siteleri ise, aslında deep web’ in küçük bir parçasını oluşturan ve kasıtlı olarak bu sitelere ulaşımı zorlaştırılmış, bildiğimiz web tarayıcılarınca desteklenmemiş web sitelerinin tümünün bulunduğu özel bir ağdır.
Deep web içeriğine canlı örnek vermek istersek, şu an hemen bir deneme yapabiliriz. Tarayıcınızda, arama motorunuzdan “Anadolujet” sitesine gidiniz, karşınıza çıkacak olan ekran aşağıdaki olacaktır. Dikkat ettiyseniz, arama kutusunda bizlerden doldurmamız beklenen veri kutucukları durmaktadırlar. Form doldurma işlemini tamamladıktan sonra ise, “Ara” tuşu burda esas olarak dikkat etmemiz gereken noktadır. Bilgilerin işlenilip bizlere cevap olarak gönderilmesi için “Ara” tuşuyla işlemi tamamlamamız gerekmektedir. Bu işlemin sonunda, Anadolujet’ in veritabanına gönderdiğimiz bilgiler, Anadolujet’ in “Küçük dünya” ‘sındaki diğer bilgilerle karşılaştırılacak ve bizlere belirli bir cevap gönderilecek.
Bu sayfada gördüğünüz, uçuş bilgilerini girdiğiniz formu tamamladıktan ara tuşuna tıkladığınız andan itibaren, bu bilgiler Anadolujet’ in sunucu bilgisayarına gider, burada işlenir ve Anadolujet’ in sunucusu tarafından sizin bilgisayarınıza, isteğinize cevap olarak geri gönderilir. Bunu anlamanın en kolay yolu, formu göndermeden önce adres çubuğunda gördüğünüz www ile baslayan anasayfa linkinin, sunucunun ona gönderdiğiniz talepten sonra, size cevap olarak gönderdiği linkin, sayfaya girerken kullandığınız linkten farklı olmasıdır. Bu örnekten yola çıkarak, şunu görebiliriz, arama motoruna belli bir sayfanın adını yazıyoruz ve aratıyoruz. Arama motorumuz, girdiğimiz verileri anadolujet’ in sunucu bilgisayarına gönderiyor. Gönderdiğimiz bilgiler sunucu bilgisayarda işlendikten sonra,cevap olarak, sunucu bilgisayarının türettiği başka bir link olarak bizlere geri dönüyor. Burda dikkat etmemiz gereken nokta, Anadolujet’ in arama kutucuğu, kullandığımız arama motorundan farklı olarak kendi içerisinde, arama işlemini gerçekleştirdi, girdiğimiz verileri değerlendirdi ve sonucu bize başka bir link aracılığıyla web tarayıcımıza gönderdi, yani arama motorumuz Anadolujet’ in kurumsal bilgilerini sunucu bilgisayara eriştikten sonra araştırıpta bize bilgiyi döndürmüş olmadı, bu işlem sırasında Anadolujet’ in sunucusundan bize cevap olarak dönen linki web tarayıcımızda göstermiş oldu. Anadolujet in sunucusundaki bilgiler, arama motorları tarafından görülemez, arama motorları sadece kullanıcı ve işlem yapmak istediği kurumun sunucusunun işlediği veriler arasında bir arabulucu görevi üstlenmektedir. Arama motorları tarafından doğrudan ulaşılamayan veritabanı içerikleri “Deep web” i oluşturan temel unsurlardır. Aslında “Deep web”, “Undernet” yada “Invisible net” olarak adlandırılan yapı esasında dünya üzerinde varolan, bilişim teknolojilerinden faydalanarak kurumsal verilerini kendi veritabanlarında saklamayı seçmiş ve dijital dünyadaki kurumsal varlığını bu şekilde sürdüren, kurumsal verilerin, enformasyonların ve bilgilerin tümünün toplamına verilen genel ad gibi düsünebiliriz. “Deep web” diye tabir edilen fenomen, dijital dünyada sunucularda varolan içeriklerin toplamına verilmiş bir yakıştırma ad dan daha başka bir şey değildir..
Dark web ve TOR ağı
Dark web olarak adlandırılan yasadışı ve dehşet saçan içeriklerin bulunduğu özel bir ağ vardır. Bu içerikler TOR ağında bulunmaktadır. TOR ağına bağlanabilmek için özel olarak geliştirilmiş bir web tarayıcı olan, TOR browser’i indirmeniz ve bilgisayarınıza kurmanız gerekmektedir. TOR ağı, internet içerisindeki varlığınızı anonim olarak sürdürmenize olanak sağlayan, bu sayede yasal takipten ve gözetimden arındırılmış bir şekilde sanal dünyadaki faaliyetlerinizi gerçekleştirmenize olanak sağlayan bir ağdır.
TOR projesi, aslında internet kullanıcılarının kişisel mahremiyetlerini güvence altına almak ve internet ortamının özgür kalması adına başlatılmış ve süregelmiş bir projedir. TOR ağı, insanların mahremiyetlerine uygun bir biçimde, gerek bireysel gerek ticari yönlerden etkileşim içerisinde bulunmalarını güvence altına alan bir web tarayıcı olması amacıyla geliştirilmiş kendi adıyla isimlendirilen farklı bir internet katmanında hizmet veren bir tarayıcıdır.
Tor web tarayıcısı güvenlik için gereken talimatları uyguladığınız takdirde internet’ teki eylemlerinizi takip edilmesi ve denetlenmesi çok zor bir hale getirebilir. Birçok deep web toplulukları (Gizliliği esas almış kişiler, topluluklar ve kurumlar) kendi aralarındaki iletişimi ve bilgi paylaşımını tor ağı üzerinden gerçekleştirmektedirler. Bunun özünde yatan sebepler, TOR ağının gizlilik için gerekli olan mahremiyeti ve anonimiteyi sağlamasından kaynaklanmaktadır. TOR ağı kötü şöhretini bünyesinde barındırdığı yasadışı ve aşırılık içeren .onion uzantılı web sitelerinden almaktadır. Standart web tarayıcılarıyla .onion uzantılı web sitelerine giremezsiniz. Bu siteleri normal web sitelerinden ayıran temel fark, kişisel web sunucularında bulunmaları ve normal web siteleri gibi her an erişime açık olmayışları ve çeşitli tekniklerle web sitesinin ardındaki kişinin siber-güvenlik güçlerince saptanması zor bir gizliliğe kavuşturmasıdır.
Bu noktaya kadar dark web yasadışı eylemlere meraklı kişiler için bir fırsat gibi görünebilir, yalnız bu kişilerin genelde unuttukları bir nokta var. Internet’ teki tüm eylemleriniz servis sağlayıcınız tarafından kayıt altına alınmaktadır. İnternet servis sağlayıcıları istenildiği takdirde bu bilgileri devletin güvenlik güçleriyle paylaşabilir ve şüpheli durumda olan yada siber suç işlemiş kişilerin aldıkları tüm siber-güvenlik önlemlerine rağmen devlet tarafından elle konulmuş gibi bulunmaları an meselesidir. TOR tarayıcısı belli bir noktaya kadar güvenlik sağlayabilir. Bunun ötesinde istenildiği takdirde devletin takibe aldığı ve yasalara aykırı eylemlerde bulunmış siber suçluların ensesine yapışması an meselesidir. Öte yandan bu sitelerde normal bir insanın ilgisini çekebilecek hiçbirşey bulunmamaktadır. Aslında varolan içeriklerin çoğu, normal bir insanın psikolojisini bozacak türden yasadışı ve hastalıklı içeriklerdir. Aynı zamanda güvenlik güçlerinin de suça meyilli insanları yakalamak için hazırladığı tuzakların da dark web’ te sıklıkla görülmektedir.
FBI her sene onlarca suçluyu ve toplum için tehdit oluşturan hastalıklı insanları dark web sayesinde, adeta bir balıkçının balıkları yemle kandırıp ağına düşürmesi misali kolayca yakaladığı gerçeğini de unutmamak gerekir. Bu tarz yöntemler günümüzde diğer ülkelerin güvenlik güçlerince de uygulama açısından örnek alınmakta ve dark web devletlerin güvenlik güçlerince, gitgide suçluları kolayca yakalama imkanı veren bir makine haline getirilmekte ve toplumsal güvenliğe güvenlik güçlerince bu şekilde yeni bir boyut kazandırılmaktadır.
