GPS nedir?
Asıl adıyla Global Positioning System(GPS), Türkçesiyle Küresel Konumlandırma Sistemi, Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından başlatılmış ve sürdürülegelmiş bir projedir, dünya yörüngesine yerleştirilmiş 24 tane uydunun bir araya gelerek oluşturmuş oldukları ağa kısaca GPS diyebiliriz.
GPS, projeyi başlatan kurumun misyonundan da anlaşılacağı üzere ilk başlarda askeri amaçlı bir proje olarak başlatılmış, ancak 80′ li yıllarda, Amerikan hükümeti, sistemi sivil amaçlı kullanıma da açık hale getirmiştir. GPS günün 24 saati, hava koşullarından etkilenmeyecek biçimde, dünyanın her noktasında kesintisiz bir şekilde çalışmak üzere tasarlanmış bir sistemdir. GPS sistemini kullanmak herhangi bir ücret ödemeniz gerekmez. Tamamen ücretsiz bir sistemdir.
GPS nasıl çalışır?
Her bir GPS uydusu dünya üzerinde takip etmekte olduğu yörüngesini, gün içerisinde 2 kez dönerek, bu dönüşünü yaparken de dünya üzerine düşük güçlü radyo sinyalleri göndererek tamamlar, dünya üzerinde bulunan GPS alıcıları bu sinyalleri yüksek bir doğruluk oranıyla geri alır. Bu sayede konum belirleme mümkün olur.
GPS sistemi 24 tane uydunun oluşturduğu genel ağdan oluşur. Bu uydular gün içerisinde dünya’nın çevresini 2 kere dönerler ve bu sayede dünya üzerinde belirlenmek istenen konum, enlem ve boylam açısından hesaplanmış olur. Dünya üzerindeki bir kişi kendi GPS alıcısı sayesinde, bu uydulardan gelen sinyaller sayesinde Dünya üzerindeki konumunu çok küçük bir hata payıyla saptayabilir. Enlem ve boylam belirlemek için 3 tane GPS uydusundan, enlem ve boylama ek olarak yüksekliği de belirlemek için 4 tane GPS uydusundan geri dönüş almamız gerekir.
GPS ‘in Özellikleri Nelerdir?
1) Başlangıçta, dünyanın çevresini gün içerisinde 2 kez turlayan 24 tane aktif GPS uydusu bulunmaktaydı. Günümüzde bu uyduların sayısının 30 ‘u aştığı tahmin edilmektedir. Birkaç tane de yedekte bekleyen uydunun, varolan uyduların cevap verememesi durumunda devreye girdiği bilim çevrelerince belirtilmektedir.
2) Bu uydulardan 6 tanesinin bulutsuz bir gökyüzünde, ışık kirliliği olmayan bir ortamda çıplak gözle görülebileceği bilinmektedir.
3) 24 tane uydu 1989 senesinde fırlatılmış, 1994 senesinde de dünya üzerindeki o günden bu yana takip ettikleri yörüngelerine tam olarak yerleşip, dünya üzerindeki rutin turlarına başlamışlardır.
4) Hata oranı düşük bir konum bilgisine ulaşabilmeniz için en az 4 tane uydunun GPS alıcınıza sinyal göndermesi gerekmektedir. Ancak, bazı durumlarda 3 uydudan sinyal almak yeterli olabilmektedir.
5) GPS’ in sivil kullanıma açılmasının arkasında bir trajedi yatmaktadır. 1983 senesinde, Kore hava yollarına ait 007 nolu uçuş numarasına sahip uçağın yanlış yön bilgilendirmesi alması sebebiyle, Sovyet hava sahasına girmesi sonucu, Sovyet hava kuvvetleri tarafından vurulması ve 269 yolcunun tamamının can vermesi sonucu zamanın Amerikan başkanı Ronald Reagan, Amerikan savunma bakanlığına, küresel konumlandırma sistemini, sivil kullanıma açılması emrini vermiştir ve o zamandan bu yana GPS, dünya üzerinde her yerde tekrar bu tarz trajik olayların yaşanmasının önüne geçebilmek amacıyla sivillerin kullanımına açılmıştır.
6) GPS’ in Amerikan Savunma Kuvvetlerince kullanılan resmi adı NAVSTAR’ dır.
7) GPS yalnızca navigasyon amaçlı kullanılmaz, aynı anda, dünya üzerinde bulunan herhangi bir noktanın en yüksek doğruluk payına sahip gerçek zaman dilimini bulmak amacıyla da kullanılabilmektedir. Bu sinyaller, GPS uydularında bulunan atomik saatler yardımıyla, dünya üzerinde bulunduğunuz herhangi bir noktadaki en doğru saati belirlemek amacıyla da kullanılmaktadırlar. Baz istasyonları, bu uydulardan gelen sinyalleri toplar ve sizlere en doğru saat bilgisini, akıllı telefonlarınız aracılığıyla, GPS uydularının yardımıyla verebilmektedirler.
8) GPS sistemi günümüzde hala geliştirilmekte olup, yeni uydular bu sisteme katılmaya devam etmektedir.
9) GPS sistemi, küresel konumlandırma sistemleri arasında tek başına varolan rakipsiz bir sistem değildir. GPS dışında dünya üzerinde birkaç tane daha küresel konumlandırma bilgisi edinmek amaçlı başlatılmış ve geliştirilmesine devam edilmekte olan diğer sistemlere örnek olarak, Avrupa birliğinin Galileo, Rusya federasyonunun, Hindistan ‘la ortak geliştirmekte olduğu GLONASS, Çin Halk Cumhuriyetinin Compass, Japonya ‘nın QZSS adını verdikleri diğer çeşitli projeler de bulunmaktadır.
